Жаһандану жағдайындағы ұлттық бəсекегеқабілеттілікті қалыптастырудың теориялық аспектілері. Теоретические аспекты формирования национальной конкурентоспособности в условиях глобализации.

Аннотация

Жаһандану жағдайында əлемдік экономикада болып жатқан инновация мен техникалық прогрестің дамуына байланысты сапалық өзгерістер, елдер, аймақтар, кəсіпорындар арасындағы бəсекелік күресті өршіктіре түсе отырып, өндірушілердің бəсекегеқабілеттілігін мемлекеттің күшіне айналуына ықпал жасайды. Мақалада жаһандану жағдайындағы ұлттық бəсекеге қабілеттілікті қалыптастырудың теориялық аспектілері қарастырылып отыр. Автормен бəсеке мен бəсекегеқабілеттіліктің қағидалары, қайнар көздері мен факторларының мəндері ашылды. Отандық жəне шетелдік ғалымдардың көзқарастарына талдаулар жасалды. Сондай-ақ ұлттық бəсекегеқабілеттіліктің мəніне авторлық тұрғыда анықтама берілді. Осыған орай, ұлттық бəсекегеқабілеттілік дегеніміз - біздің ойымызша, елдің даму бағытына қарай, экономиканың шектеулі ресурстарды тиімді пайдалана отырып, инновациялық технологияларды қолдануға негізделген, елді сапалы білім, дамыған əлеуметтік жəне өндірістік инфрақұрылым жəне экономикалық өсудің жоғарғы қарқындарымен қамтамасыз ете алу қабілеті. Автормен бəсекегеқабілеттіліктің əрбір деңгейінің, аймақтың, кəсіпорынның, өнімнің бəсекегеқабілеттілік деңгейін арттыруға ықпал ететін факторларының мəндерімен олардың өзара байланысы қарастырылды. Кəсіпорынның бəсекегеқабілеттілік деңгейі тəуелді болатын негізгі жəне шешуші элементтері айқындалды. Сондай-ақ ғаламдық бəсекегеқабілеттілікті бағалаудың критерийлері мен ондағы Қазақстанның орны мен рөлі жөнінде айтылды. Качественные изменения, связанные с развитием инновации и техническим прогрессом, происходящие в мировой экономике в условиях глобализации, обостряют конкурентную борьбу между странами, регионами, предприятиями, способствуя тому, что конкурентоспособность производителей становится силой государства. В данной статье рассмотрены теоретические аспекты формирования национальной конкурентоспособности в условиях глобализации. Авторы раскрывают критерии, источники и факторы, определяющие сущность конкуренции и конкурентоспособности в целом. Приведены и проанализированы теория и взгляды отечественных и зарубежных ученых, а также авторский подход к определению сущности национальной конкурентоспособности. Исходя из этого, национальная конкурентоспособность, по нашему мнению, это способность экономики обеспечить страну с высокими темпами экономического роста, достигнутые на основе применения инновационных технологий, при эффективном использовании имеющихся ограниченных ресурсов, качественным образованием и развитой социальной и производственной инфраструктурой в зависимости от направления развития страны. Авторами рассмотрены сути каждого уровня конкурентоспособности и факторов, способствующих к повышению уровня конкурентоспособности региона, предприятия, продукции, их взаимосвязи. Проанализированы основные и ключевые элементы, от которых зависит уровень конкурентоспособности предприятия, a также критерии оценки индекса глобальной конкурентоспособности, место и роль Казахстана в нем.