Қазақстандағы үй шаруашылықтарының өңірлік теңсіздігі және әл-ауқаты: аудандық деңгейдегі талдау
DOI:
https://doi.org/10.26577/be.2024.150.i4.a2Аннотация
Бұл зерттеудің маңыздылығы мынада: алғаш рет Қазақстандағы аймақтық теңсіздік үй шаруашылығын зерттеу деректері арқылы аудан деңгейіндегі теңсіздікпен түсіндіріледі, өйткені бұрын аймақтық теңсіздік негізінен тек агрегаттық макроэкономикалық көрсеткіштерді пайдалана отырып зерттелген. Бұл зерттеудің негізгі мақсаты 2018-2021 жылдар аралығындағы Қазақстандағы үй шаруашылықтары бюджетін зерттеудің (ҚББС) деректерін пайдалана отырып, облыстар мен аудандар деңгейлері бойынша теңсіздіктің ыдырайтын өлшемдерін бағалау және қандай құрамдастардың (өңірлер ішіндегі немесе арасындағы теңсіздіктің) негізгі үлескерлері болып табылатынын анықтау. табыс теңсіздігіне. Біздің білуімізше, Қазақстандағы аудандық деңгейдегі теңсіздіктің үй шаруашылықтарының әл-ауқатына әсерін бағалайтын әдебиетте жетіспеушілік бар. Бұл жұмыстың басты маңыздылығы, теңсіздік индекстерінің жалпыланған энтропиясын пайдалана отырып, зерттеу ауылдағы теңсіздіктің осы кезеңде төмендейтінін анықтайды. Бұл атаулы әлеуметтік көмек саясатының үлестіру әсерімен түсіндіріледі. Әдістеме ауыл/қала, облыстар мен аудандар деңгейінде жалпыланған энтропия көрсеткіштерін бағалаудан тұрады. Сонымен қатар, біріктірілген ең кіші квадраттар әдістемесінің негізінде регрессиялық талдау үй шаруашылығының әл-ауқатының негізгі байланысты факторларын эмпирикалық түрде бағалайды. Нәтижелер теңсіздік өлшемдерінің ыдырауы топтар арасындағы теңсіздік үлесі аймақтарға қарағанда аудандар сияқты кішігірім аумақтар үшін әдетте үлкенірек екенін көрсетеді. Қазақстандағы үй шаруашылығы бюджетін жыл сайынғы зерттеулер негізінде қолданылған эмпирикалық модель үй шаруашылықтарының әлеуметтік-демографиялық ерекшеліктерін ескере отырып, аудандық теңсіздіктің салдары үй шаруашылықтарының әл-ауқатына айтарлықтай және теріс әсер ететінін көрсетеді. Оның үстіне, Алматы және Астана сияқты макроэкономикалық көрсеткіштер бойынша неғұрлым бай қалаларда орналасуы аудандық теңсіздікке байланысты үй шаруашылықтарының әл-ауқатымен теріс байланыста. Бұл жұмыстың басты үлесі – өңірлік даму саясаты макроэкономикалық көрсеткіштер бойынша дамыған аймақтардың өзінде аудан теңсіздігіне көбірек көңіл бөлуі керек.
Түйін сөздер: аудандық теңсіздік, кірістерді бөлу, ыдырайтын теңсіздік индекстері, Қазақстан, үй шаруашылықтарының әл-ауқаты.
