Қазақстандағы ірі банктердің қаржылық қызметінің детерминанттары

Аннотация

Ел экономикасының өркендеуінде банк саласының рөлі зор. Бұл зерттеудің мақсаты – фирмаға тән және макроэкономикалық айнымалыларды пайдалана отырып, 2012-2020 жылдар аралығындағы Қазақстандағы банк секторының табыстылығына әсер ететін негізгі факторларды анықтау. Зерттеу үшін 8 банк пен 9 жылдық кезең таңдалды және деректер мүмкін болатын жалпыланған ең кіші квадраттар (FGLS) әдісі бойынша талданды.

Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, саяси тұрақтылық, өтімділік тәуекелі және пайыздық мөлшерлеме теріс әсер етсе, ал ЖІӨ өсуі, инфляция және мерзімі өткен несиелер табыстылыққа оң, бірақ мардымсыз әсер етеді. Капиталдың жеткіліктілігі мен банк көлемі ROA-ға оң және маңызды әсер етті. Ұсыныс ретінде банктер тиімді болу үшін TETA мен мөлшерге назар аударуы керек.

Біздің білуімізше, бұл қағазбастылық қолданыста бар әдебиетке екі жақты үлес қосады. Біріншіден, бұл қаржылық нәтижелерді анықтау үшін FGLS әдісін қолдана отырып, Қазақстанның 8 ірі банкіне эмпирикалық талдау жүргізілген алғашқы зерттеу болып табылады. Екіншіден, айнымалылар саны мен жыл алдыңғы зерттеушілермен салыстырғанда кеңейтілді және зерттеуге саяси тұрақтылық көрсеткіші қосылды.

Бұл жұмыстың практикалық маңыздылығына саясаткерлерге, менеджерлерге және мемлекеттік қызметкерлерге басты назарды сыртқы факторларға емес, ішкі факторларға бөлуді ұсыну кіреді, себебі банктердің көлемін ұлғайту банктердің қаржылық көрсеткіштерін жақсартады, нәтижесінде, ол елдің қаржы нарығын дамыту факторларының қатарына қосылады.

Түйін сөздер: табыстылық; ірі банктер; экономикалық өсу; саяси тұрақтылық.