Мемлекеттік қызметтегі парасаттылықты ілгерілету: Қазақстан Республикасы тәжірибесіндегі экономикалық, құқықтық және әлеуметтік аспектілер
DOI:
https://doi.org/10.26577/be2025152210Аннотация
Бұл мақалада мемлекеттік қызметтегі адалдық ұғымы, оның маңызы және оны дамыту тәсілдері қарастырылады, сонымен қатар адалдықтың мемлекеттік басқару тиімділігіне әсер ететін экономикалық қырларына ерекше назар аударылады. Мемлекеттік қызметтегі адалдық қағидатын нығайтудың теориялық негіздері талданып, оны Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесіне енгізудің тетіктері сараланады.
Адал мінез-құлық пен мемлекеттік қызметтегі өнімділікті арттыруға бағытталған факторлы-баллдық бағалау жүйесіне негізделген марапаттау жүйесі адалдықты қаржылық ынталандыру құралы ретінде жеке қарастырылады. Сонымен қатар, мақалада Дания Корольдігі мен Қытай Халық Республикасының мемлекеттік басқару жүйесінде адалдық институтын экономикалық негізде қалыптастыру тәжірибесіне салыстырмалы талдау жасалып, Қазақстан үшін өзекті элементтер анықталады.
Зерттеуде этикалық нормалар, ашықтық пен есептілік сияқты факторлардың институционалдық сенімді арттырудағы маңызы ашылып көрсетіледі, сондай-ақ цифрландыру мен электрондық үкімет құралдарын енгізу арқылы жемқорлық тәуекелдерін азайтудың экономикалық тиімділігі бағаланады. Қылмыстық қудалау, білім беру, оқыту және тексерулер сияқты дәстүрлі шаралармен қатар, автор мемлекеттік қызметшілер арасында адалдықты қаржылық ынталандыру жүйесі арқылы ілгерілетуді адалдық идеологиясын орнықтырудың тиімді тәсілі ретінде ұсынады.
Алынған нәтижелер сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегиялардың экономикалық тиімділігіне қатысты ғылыми пікірталасты тереңдете түсіп, орнықты әрі нәтижеге бағытталған мемлекеттік қызмет шеңберінде адалдықты дамытудың стратегиялық маңызын көрсетеді.
Түйін сөздер: сыбайлас жемқорлық, экономикалық әсер, мемлекеттік қызмет, парасаттылық, сыбайлас жемқорлық превенциясы, сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат.
