Мемлекеттік қарыздың Нигерияның дамуына әсерін бағалау (2003-2020)
DOI:
https://doi.org/10.26577/be.2022.v141.i3.14Аннотация
Бұл зерттеу мемлекеттік қарыздың Нигерияның дамуына әсерін бағалады. Авторлар 2003
жылдан 2020 жылға дейін Нигериядағы адам дамуы индексі, капиталдың кірістілігі, өсу қарқыны
және мемлекеттік қарыз арасындағы байланысты зерттеді. Бұл зерттеуде сандық зерттеу
жобасы қабылданды. Толық зерттелмеген айнымалы бойынша тиісті деректер Қарызды басқару
кеңсесінен (DMO-2020) және ЮНЕСКО-ның Статистика институтынан (2020) алынды және
деректерді талдау үшін регрессиялық модель пайдаланылды. Зерттеу үлгідегі айнымалылар
арасында коинтеграция (ұзақ мерзімді байланыс) бар екенін көрсетті. t-статистикасы -2,297997
p-мәні 0,0388 сыртқы борыш пен адам дамуы индексі арасындағы теріс және маңызды
қатынасты білдіреді, t-статистикасы 2,557340 p-мәні 0,0239 бар сыртқы қарыз арасындағы оң
және маңызды байланысты білдіреді және капитал рентабельділігі, сондай-ақ 0,5216 p-мәні
бар -0,658730 t-статистикасы сыртқы қарыз мен өсу қарқыны арасында теріс және елеусіз
байланыс бар екенін көрсетеді. 0,029617 p-мәні бар 4,109504 жалпы f-статистикалық нәтиже
барлық түсіндірме айнымалылар бірге қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді перспективада сыртқы
қарызға айтарлықтай әсер ететінін көрсетеді. Зерттеу нәтижесінде Нигериядағы пайыздық
мөлшерлемеге байланысты мемлекеттік қарыз бен даму арасында айтарлықтай байланыс бар
деген қорытындыға келді. Сол сияқты, зерттеу адам дамуы индексінің ұзақ мерзімді және қысқа
мерзімді перспективада дамуға теріс және елеулі әсер етуіне байланысты үкіметке мемлекеттік
қарызды басқарудың тиімділігін қамтамасыз етуді ұсынды. Бұл елдегі мемлекеттік қарызды
басқарудың нашарлығының тікелей белгісі. Сонымен қатар, Нигерияның құрамдас үкіметтері мемлекеттік қарыз алуды азайтуы керек, өйткені бұл ұзақ мерзімді перспективада елдің дамуына
айтарлықтай теріс әсер етеді.
Түйін сөздер: мемлекеттік қарыз, жан басына шаққандағы табыс, адам дамуының индексі,
өсу және даму қарқыны.