Доходность кредитования субъектов малого предпринимательства в Казахстане. Қазақстандағы шағын кәсіпкерлік субъектілерін несиелеудің кірістілігі

Abstract

В статье проведен экономико­статистический анализ малого пред принимательства в Казахстане и кредитования коммерческими бан ками потребительских нужд населения в современное время. Применены статистические методы: обобщающие величины, таблицы и графики, ряды динамики, факторный индексный анализ. Дана характеристика состава, структуры, динамики предпринимательства, кредитования коммерческими банками в Республике Казахстан. Индексным методом впервые в Казахстане произведена количественная оценка факторов, влияющих на среднюю ставку по кредитам в разрезе видов валют, сроков погашения и доходы банков второго уровня. Результаты исследования могут быть использованы в дальнейших теоретических и прикладных разработках для оценки развития малого предпринимательства и кредитования их банками. Рост числа действующих субъектов малого предпринимательства, кредитов, выданных банками, способствуют оздоровлению и стабильному развитию экономики Казахстана. Факторная индексная модель установила влияние на процентные доходы трех факторов: изменения ставки вознаграждения по кредитам, объемов и структуры кредитов, выданных банками субъектам малого предпринимательства. . Қазақстандағы шағын кәсіпкерлікке және қазіргі таңдағы коммерциялық банктердің халық мұқтаждығын несиелеуге экономикалық­статистикалық талдау жасалды. Талдау барысында келесідей статистикалық әдістер қолданылды: жалпыланған шамалар әдісі, кестелер мен графиктер, динамикалық қатарлар әдісі, факторлық индекстік талдау. Кәсіпкерліктің құрамы, құрылымы, динами касына, Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банктердің несиелендіруіне мінездеме берілді. Индекстік әдіс арқылы Қазақстанда алғаш рет несиенің орташа мөлшерлемесіне әсер етуші факторлар, валюта бағамы түрлеріне, өтеу мерзіміне және екінші дәрежелі банк кірістеріне сандық бағалау жүргізілді. Зерттеулер нәтижесін болашақта шағын кәсіпкерліктің дамуын теориялық, қолданбалы зерттеулерде бағалауда және банктер тарапынан несиелеу кезінде қолдануға болады. Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің санының артуы, банктерден берілетін несиелердің өсуі Қазақстан экономикасының өсуіне және гүлденуіне өз әсерін тигізеді. Факторлы индекстік модель кіріс пайызына үш фактордың әсерін анықтады: несие бойынша сыйақы мөлшерлемесі өзгеруін, банктердің шағын кәсіпкерлік субъектілеріне берілген несие көлемі мен құрамының өзегеруін.